در سالهای اخیر رشد جهانی قابل ملاحظه‌ای در توسعه صنعت پرورش طیور بخصوص در مورد تولید و پرورش مرغ با سیستمهای متراکم صورت گرفته است. در بیشتر کشورها کشاورزان روستایی، اغلب در کنار کشاورزی به نگهداری گونه‌های مختلف ماکیان نیز اشتغال می‌ورزند که در اقتصاد صنعتی و تخصصی امروزی، این نوع پرورش طیور کمتر مورد توجه می‌باشد. در چنین کشورهایی پرورش سنتی طیور به علت پرورش در مزارع دارای هزینه کمی بوده و در مقابل درآمد کمی هم دارد. حدود یک سوم از جمعیت طیور کشورهای در حال توسعه‌ای که نواحی معتدل قرار گرفته‌اند، توسط سیستمهای پرورشی سنتی با هزینه و بازده کم پرورش داده می‌شوند که این سیستمها به خوبی با زندگی روستایی در هم آمیخته است.

بنابراین تمام پیشرفتها در این زمینه اقتصادی با چنین جنبه‌ای مستلزم کاربرد علم پرورش طیور و تکنولوژی در کنار سایر مشاغل می‌باشد. بنابراین طیور پرورشی در این شرایط باید دارای استعداد ذاتی و ژنتیکی بالقوه‌ای برای تحمل شرایط مدیریتی ضعیف و عدم تعادل جیره بوده و تحمل خاصی به استرس حرارتی و بیماریهای رایج طیور داشته باشند.
اساس اقتصاد کشاورزی جامعه‌های موسوم به سنتی از برخی روشهای محلی بهره می‌برد یعنی کشاورزان در انتخاب ذخیره ژنتیکی مناسب با امکانات محلی خود آزادی عمل دارند. ثابت شده است که پتانسیل ژنتیکی طیور اصلاح شده در سیستمهای سنتی بهتر جواب می‌دهند که پایه ژنتیکی، پیشرفت کرده و با محیط محلی سازش پیدا کرده است و عملکرد تولیدی خوبی را در شرایط روستایی نشان داده است. مقاله حاضر گزارش نتایج مطالعاتی است که در زمینه بازده رشد و جنبه‌های رفتاری مرغ مروارید تحت سیستمهای متفاوت پرورشی انجام یافته است.

مواد و روشها
مرغان مروارید مورد مطالعه در این آزمایش مربوط به جمعیت Guncari بودند که در آنها طی چندین نسل برای صفت وزن 12 هفتگی انتخاب صورت گرفته بود و رکوردگیری از میزان رشد جوجه‌ها از 4 هفتگی شروع شده بود. جهت یکنواختی آزمایش جوجه‌های شاهد و تیمار در هر آزمایش متعلق به یک هچ بودند. سه تیمار مختلف بصورت زیر در نظر گرفته شد و مرغان مروارید شاهد هم در بستر نگهداری ‌شدند.
1- پرورش نیم چرا در مقابل پرورش محصور در موسسه
2- پرورش نیم چرا در مقابل پرورش محصور در مزارع
3- پرورش بصورت چرای آزاد

نتایج و بحث
در مطالعه اول که روی رفتار چرایی و عملکرد رشد صورت گرفت پرندگان شاهد بصورت مصرف اختیاری تغذیه می‌شدند و در صورتی که تیمار، نیمی از غذای خود را دستی دریافت می‌کرد و همراه با آن، 10-8 ساعت نیز چرای روزانه داشت. عملکرد رشدی این تیمار (تغذیه بصورت چرای آزاد) بطور قابل مقایسه‌ای پایین بود ولی تفاوت بین دو گروه معنی‌دار نبود مشاهدات رفتار تغذیه‌ای در سطح مزرعه نشان داد که پرندگان حدود 65% از کل زمان مشاهده شده را صرف تغذیه می‌کنند. کل پرندگان در طی ساعات اولیه صبح وقتی درجه حرارت محیط پایین بود عمدتاً مشغول غذا خوردن بودند و بقیه اوقات روز را با استراحت و نوک زدن سپری می‌کردند. رکوردهای افزایش وزن بعد از 4 ساعت تغذیه بصورت چرای آزاد در مزرعه افزایش متوسط (19/1±4/24) گرم (1/55=CV) را نشان دادند که میزان افزایش متوسط روزانه از (70/1±5/17 تا 30/7±25/36) متغیر بود. این پرندگان ترجیح می‌دادند که در زمینهای نمناک و مرطوب که دارای سبزیجات و علوفه فراوانی بودن و در ضمن سرپناهی از علوفه هم داشتند تغذیه کنند. رفتار پرهیز از تغذیه در این پرندگان دیده نشد. مرغان مروارید به پرورش مزرعه و چرای آزاد خانگی وابسته هستند که این وابستگی را با تغییر فعالیت در طی تغذیه با عکس‌العملهای خاصی نشان می‌دهند. ولی آن دسته که پرورش آنها کنترل شده بود با مرغان مروارید فوق تفاوت داشتند. درصد تلفات در پرورش کنترل شده 3/13% و در گروه شاهد 4/10% بود.
آزمایش دوم بصورت دو آزمایش مستقل از هم صورت گرفت که در این مرحله جوجه‌های تیمار (چرای آزاد) تمام مدت ساعات روز جیره غذایی داشتند. عملکرد رشد این پرندگان آزمایشی در دو نوبت آزمایش شرایط مشابهی را نشان دادند. ولی وزن بدن تیمار چرای آزاد بطور معنی‌داری پایین‌تر از گروه شاهد بود. هر چند اطلاعات جزء‌ در دسترس نبود ولی اطلاعات واصله از فروش نقدی حاکی از سودمند بودن پرورش بود.
سومین قسمت تحقیق شامل پرورش چهار گروه از مرغان مروارید به تعداد 100 قطعه در چهار محل متفاوت بود. گروه اول (A و B) بطور آهسته و تدریجی با روش چرای آزاد پرورش یافتند در حالی که گروه دوم (C و D) با روش تغذیه‌ با جیره غذایی که در تمام ساعات روز در اختیار داشتند پرورش یافتند و مدت 8-4 هفته تغذیه شدند که در نهایت در سن 16 هفتگی تمام این پرندگان بصورت نیم چرایی پرورش یافتند و علاوه بر آن تغذیه با تفاله حبوبات و ضایعات نیز صورت گرفت. وزن متوسط بدن این پرندگان در سن 16 هفتگی به ترتیب تیمارها 701، 808 و 984 گرم بود و میزان تلفات به ترتیب 10، 13، 18 و 20 درصد بود. این مشاهدات امکان پرورش مرغ مروارید در سیستم تغذیه با چرای آزاد را تایید می‌کند و باید گفت که علیرغم میزان رشد کم و تدریجی، آمار بدست آمده حاکی از سودمند بودن پرورش دارد.
مسلم است که برای افزایش قابلیت تولید و درآمد حاصله باید میزان تلفات به حداقل رسانده شود. استعداد بیماری در بین جوجه‌های جوان نسبت به جوجه‌هایی گوشتی قابل مقایسه است بطوریکه پرندگان بزرگتر بطور قابل ملاحظه‌ای میزان بقا و زنده‌مانی بیشتری را دارا هستند. در این تحقیق به غیر از کوکسیدیوز هیچ بیماری مرغان مروارید را تحت تاثیر قرار نداد در صورتی که در مزارع پرورش صنعتی مرغ، شدت بیماریها بالاتر است. بنابراین می‌توان گفت که میزان حساسیت مرغ مروارید به بیماری نسبت به مرغ صنعتی کم بوده و تلفات کمتری را متحمل مرغدار می‌کند از این جهت پرورش مرغ مروارید در سیستم چرای آزاد (مانند سیستمهای پرورش و نگهداری طیور در روستاهای کشورمان) که هزینه‌‌ زیادی لازم ندارد مقرون به صرفه خواهد بود.

منبع: اخبار روستا