زبان گنجشک ( ون ) ( Fraxinus )
این درخت از گونه های جنگلی شمال کشور است که در مناطق دیگر کشور نیز دیده می شود، ولی گونه موجود در جنگل های شمال کشور در صورت قرار گرفتن در شرایط مساعد رویشی، رشد قابل ملاحظه داشته و چوب صنعتی و باارزشی را تولید می کند.
زبان گنجشک، درختی یک پایه است و گل های آن در اوایل بهار و قبل از برگ ها ظاهر می شوند و در اواخر تابستان و اوایل پاییز به میوه های کاملی تبدیل می شوند. میوه یا بذ این درختان فندقه ای بالدار است که به صورت مجموعه هایی خوشه مانند در کنار همدیگر قرار گرفته و کاملا قابل تشخیص هستند. میوه فندقه در انتهای بال قرار داشته و بال شکلی کشیده و بلند دارد که در زمان رسیدن به رنگ سبز یا زرد متمایل به قهوه ای در می آید.
از آنجا که بذور پس از رسیدن سزیعا پراکنده می شوند، بهتر است هنگامی که بال های میوه سبز رنگ است اقدام به چیدن میوه کرد. پس از چیدن آنها را در برابر نور خورشید قرار می دهند تا خشک شود. برای جدا کردن باله ها از بذور از روش خیساندن بذرها در آب و سپس خشک کردن آنها استفاده می کنند. باله ها تحت تاثیر جذب و دفع رطوبت پوسیده وسست شده و به راحتی جدا می شوند. البته از ابزارهای مکانیکی نیز می توان استفاده کرد. دوام حیاتی بذو 3 – 7 سال است. در هر کیلو بذر تا 13000 بذر پاک شده وجود دارد. این درختان از سنین 15 – 20 سالگی شروع به بذردهی کرده و هر 1 – 5 سال یکبار بذر فراوان می دهند. بذور انواع زبان گنجشک حالت سستی بذر دارند، حتما باید قبل از کاشت تحت تیمار قرار بگیرند که با توجه به عامل سستی بذر که نارس بودن جنین و زمستان گذرانی است، باید حد فاصل زمان جمع آوری یعنی حدود اوایل زمستان تا سال بعد را برای 150 تا 300 روز تحت تاثیر تیمار سرد و مرطوب قرار بگیرند. البته قبل از شروع دوره تیمارهای سرد و مرطوب، یک دوره کوتاه مدت تیمار گرم توصیه می شود. این تیمار برای از بین بردن حالت نارس بودن جنین می باشد. با توجه به دوام حیاتی بذور می توان بذرها را برای چندین سال در دماهای سرد و رطوبت کم نگهداری کرد.
فصل مناسب کاشت اواخر تابستان یا اوایل پاییز است تا بذر در بهار سال بعد جوانه بزند. این درختان را می توان از طریق پاجوش نیز تکثیر کرد.