فيلم آموزشی پرورش گل محمدی و تهیه گلاب
کاملا به زبان فارسی
1 عدد سی دی
قابل پخش در ويدئو سي دي، کامپیوتر و لپ تاپ
دارای گارانتی تعویض در صورت وجود هر نوع خرابی در سی دی
این فيلم آموزشی شامل آموزش و آشنايي با كاشت، داشت و برداشت گل محمدي و تهيه گلاب به شيوه هاي سنتي و صنعتي مي باشد.
برای خرید این محصول آموزشی بر روی دکمه زیر کلیک کنید
گل محمدی
نام انگلیسی: |
Persian rose, Damask rose |
نام علمی: |
Rosa damascenae Mill. |
خانواده: |
Rosaceae |
مقدمه
گیاهان متعلق به جنس رز از قدیمی ترین گیاهان مورد استفاده بشر می باشند. استفاده از این گیاهان به میلیون ها سال پیش باز می گردد. به طوری که سنگواره های بجا مانده از آنها قدمتی بالغ بر چهل میلیون سال دارند. قدیمی ترین گزارش ها در رابطه با جنس های مختلف رز مربوط به 500 سال پیش است رزها اولین گیاهان زینتی بودند که اهلی شده و به صورت زراعی تولید می شدند. شواهد نشان می دهد که بیش از پانصد سال پیش در کشور چین مردم از رزها به عنوان گیاهان زینتی استفاده می کردند. در یونان باستان نیز این گیاهان را الهه عشق و زیبایی می دانستند و زیبایی ونوس (الهه زیبایی) را به این گیاهان تشبیه می کردند.
ملکه ژوزفین همسر ناپلئون اول در باغ زیبای خود در قصر مالمزون تعداد زیادی از گل های رز شناخته شده را از کشورهای دیگر وارد و به پرورش آنها می پرداخته است. به طوری که در سال 1814 میلادی مجموعه ای از 250 رقم رز زیبا را کنار هم گرد آوری و به مردم اجازه می داد از باغ او دیدن کنند. ملکه ژوزفین همیشه در مجالس رسمی تاجی از گل های رز را روی موهای خود می بست.
همپنین تابلو هایی گرانب ها از نقاشان بزرگ در موزه های فرانسه وجود دارد که مجالس رسمی ملکه ژوزفین را نشان می دهند و در آن بازدید کنندگان، گل رز به وی هدیه می دهند. در یکصد سال اخیر باغ های رز به عنوان ملکه باغ های گل معرفی شده و در نقاط مختلف جهان مانند فرانسه، آمریکا، انگلستان، هلند، ژاپن، تایلند و ... در معرض نمایش عموم گذاشته شده اند.
زیبایی شگفت انگیز رزها باعث شده است که مردم با ذوق ملل مختلف برای تزئین نشان های ملی، مدال ها، تمبرها، بناهای یادبود و حتی پول های کشورهای خود از گل های رز استفاده کنند. به طوری که در کشورهای اگلیس، آمریکا، کانادا، روسیه، هندوستان، برزیل،... نقش گل های رز را روی سکه های طلا، تمبرها، پول ها و مدال های پر ارزش خود حک می کردند.
گل محمدی از زیباترین و مهم ترین رزهای جهان است. این گیاه به خاطر رایحه فوق العاده و همچنین تنوع ارقام و ژنوتیپ های ان در بسیاری از نقاط جهان کشت می شود. اگر چه در رابطه با آغاز و چگونگی کشت و همچنین زمان ورود ارقام مختلف این گیاه به کشور اطلاعاتی در دست نیست ولی به نظر می رسد گل محمدی مانند بعضی دیگر از گونه های جنس رز خاورمیانه به اروپای غربی منتقل و کشت شده است. علت نام رز دمشقی نیز احتمالا به این دلیل است که نخستین بار گل محمدی از دمشق به اروپا منتقل گردیده است. طبق اسناد موجود، تقطیر گل و استخراج گلاب در ایران از اواخر قرن هفتم میلادی آغاز شد و سپس در قرن چهاردهم به قسمت هایی از امپراطوری عثمانی و آسیای صغیر گسترش یافته است. بر اساس گزارش ابن خلدون در قرن هشتم و نهم میلادی، گلاب یکی از اقلام مهم تجاری ایران به هند و چین بوده است.
از اوایل قرن دهم میلادی، صنایع مربوط به فر آوری گل محمدی در ایران و به خصوص در شیراز متمرکز گردید. این صنعت به تدریج از ایران به هند، عربستان، شمال آفریقا و اسپانیا انتقال یافت. مسافران و جهان گردان نیز گل محمدی را از آسیای صغیر به فرانسه و اروپای غربی بردند. به گونه ای که در کتاب های آلمانی و ایتالیایی در قرن های پانزدهم و شانزدهم میلادی، روش های استخراج گلاب و اسانس گل محمدی توصیف شده است. در آن زمان ایران بزرگترین تولید کننده گلاب بوده و گلاب ایرانی با کشتی های هندی و پرتغالی و از طریق بنادر خلیج فارس به نقاط مختلف دنیا صادر می شده است.
در اکثر منابع معتبر علمی از گل ها و اسانس گل محمدی به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد تاکید قرار گرفته است. مواد موثره این گیاه خاصیت ضد افسردگی داشته و تقویت کننده قلب است و همچنین التهاب را کاهش داده و کم و بیش مسکن در د است. اسانس این گیاه نیز خاصیت ضد باکتریایی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی دارد.
برخی تحقیقات نشان می دهد اسانس گل محمدی اثرات ضد ویروس ایدز دارد. از گل های گل محمدی به عنوان یک ملین ضعیف نیز استفاده می شود.
اسانس گل محمدی در صنایع تولید عطر و ادکلن موارد مصرف فراوانی داشته و یکی از گرانترین اسانس های جهان است، به طوری که با قیمتی بین 3000 تا 8000 دلار برای هر کیلوگرم (بسته به کیفیت اسانس) در بازارهای جهانی داد و ستد می شود. این اسانس همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی و غذایی موارد استفاده فراوانی دارد. ایران، ترکیه، بلغارستان، هند، اوکراین، آمریکا، کانادا، ژاپن، تایلند و ... از کشورهای تولید کننده عمده گل محمدی در جهان هستند.
مشخصات گیاه
گل محمدی گیاهی درختچه ای ، چند ساله و متعلق به تیره گل سرخ است. گل محمدی نوعی دورگ ثابت از رزا گالیکا و رزا کانینا است. عده ای دیگر از گیاه شناسان آن را دورگی ثابت از رزا گالیکا و رزا موسکاتا می دانند. گل محمدی کشت شده گیاهی تترا پلوئید(28=2x=2 n) است. در رابطه با منشاء گل محمدی گزارشهای مختلفی وجود دارد. از آنجا که نام داماسنا از کلمه دمشق (سوریه) مشتق شده، لذا بعضی سوریه را منشا این گیاه می دانند. عده ای دیگر از محققان نیز ایران را مبدا گل محمدی معرفی کرده اند.
ارتفاع گیاه گل محمدی بستگی به شرایط محل رویش داشته و بین 2 تا 5/2 متر متفاوت است. ساقه استوانه ای شکل، متقیم، فاقد شیار و خادار بوده و از انشعاب های فراوانی برخوردار است.
برگ های مرکب (شانه ای) است و از هفت تا نه برگچه متقابل و یک برگچه انتهایی تشکیل شده است. برگچه ها بیضوی و پهن بوده و حاشیه آنها دندانه دار است. در محل اتصال دمبرگ اصلی به ساقه گوشوارک غشایی مشاهده می شود.
گل ها سفید، صورتی و یا حتی قرمز رنگ هستند. گل دیهیم و دارای سه تا نه گل و گاهی بیشتر است. گل ها در فصل بهار (اردیبهشت – خرداد) ظاهر می شوند. گیاه به طور معمول یک بار در سال به گل می رود ولی در بعضی واریته ها گل ها دو بار در سال (بهار و پاییز) ظاهر می شوند.
میوه شامل فندقه های متعددی است که توسط تخمدان گوشتی احاطه شده و به طول یک تا سه سانتی متر است. رنگ میوه قرمز روشن است. به دانه های داخل میوه به غلط بذر گفته می شود، لیکن این دانه ها در واقع میوه های فندقه موجود در سته هستند.
گل های گل محمدی حاوی اسانس هستند. مقدار اسانس بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش و همچنین واریته گیاه داشته و بین 01/0 تا 03/0 درصد متفاوت است. مهم ترین اجزاء تشکیل دهنده اسانس را سیترانول، زرانیول، اوژنول، سیترال، نرول و فارنزول تشکیل می دهد.
نیازهای اکولوژیکی
عوامل اقلیمی نقش مهمی در رشد و نمو ارقام مختلف گل محمدی دارند. ن.ر از جمله مهمترین عوامل اقلیمی است که در تولید گل محمدی باید همواره مد نظر باشد. گل محمدی گیاهی نور پسند است ولی نیاز ارقام و واریته های مختلف گل محمدی به نور متفاوت است. به طوری که کمبود نور کافی یکی از عوامل بازدارنده رشد گیاه به خصوص در شرایط گلخانه ای است. وجود نور کافی نقش مهمی در افزایش تولید اسانس در گل محمدی دارد. کشت گل محمدی در سایه سبب تولید شاخه های بلند و باریک می شود. لذا گل های تولید شده بر روی این ساقه ها کمتر و کوچکتر بوده و کیفیت آنها نیز نا مناسب خواهد بود. همچنین کشت این گیاهان در سایه سبب کاهش مقاومت آنها به انواع بیماری ها می گردد.
دمای مناسب نیز در طول دوره رویش گیاهان نقش مهمی در کمیت و کیفیت گل ها دارد. گل محمدی در اماکنی که میانگین دما در طول دوره رویش 26 درجه سانتی گراد باشد سبب تولید گلهای بیشتر و با کیفیت مناسب تر می شود. در دماهای پایین تر رشد گیاهان کندتر شده و عملکرد گل ها و همچنین کیفیت آنها به شدت کاهش می یابد. کشت گل محمدی در اقلیم هایی که میانگین دمای آن بیش از 38 درجه سانتی گراد باشد توصیه نمی شود. زیرا عمل فتوسنتز در گیاه مختل شده و عملکرد و کیفیت گل به شدت کاهش می یابد.
کشت ارقام گلم در مناطق باد خیز توصیه نمی شود. زیرا وزش بادهای سنگین علاوه بر شکستن شاخه های ظریف و بهم ریتن شکل گلبرگ ها، سبب افزایش تبخیر و تعرق و پژمردگی گیاهان می شود. از این رو توصیه می شود در مناطق باد خیز گیاهان در پناه بادشکن کشت شوند.
اگرچه خاک های نیمه سنگین در صورت داشتن زهکش مناسب برای گلم توصیه می شود، لیکن با توجه به نقش تهویه خاک در منطقه فعالیت ریشه و اثر آن در رشد و نمو گل محمدی، کشت ارقام مختلف این گیاه در خاک های سبک نتایج بهتری را به همراه خواهد داشت. خاک هایی که برای کشت گل محمدی در نظر گرفته می ود باید غنی از مواد و عناصر و همچنین مواد آلی باشد. خاک های سنگین و همچنین خاک هایی که سبب آب ایستایی شود، برای کشت این گیاه مناسب نمی باشد. زیرا آب فراوان سبب ابتلای گیاهان به بیماری های قارچی می شود. در حال حاضر بسیاری از باغ های معروف رز جهان در خاک های سبک یا حتی شنی احداث می شوند.
پی اچ مناسب برای کشت گل محمدی 5/6 تا 7 است.
تکثیر گیاه
ازدیاد گل محمدی به روش های جنسی (توسط بذر) و غیر جنسی (رویشی) امکان پذیر است.
تکثیر جنسی: انواع رزهای خودرو در رویشگاه های طبیعی خود معمولا از طریق بذر تکثیر می شوند. در این شرایط پس از رسیدن میوه و باز شدن آنها، دانه ها به اطراف پراکنده شده و رویش می کنند.
ازدیاد جنسی گل محمدی به ندرت و تنها در برخی امور پژوهشی و به منظور تهیه دورگ های مورد نظر صورت می گیرد. دانه های داخل میوه که در واقع میوه های فندقه موجود درسته هستند از پوسته ضخیمی برخوردارند و پوسته داخلی (آندوکارپ) آنها تقریبا غیر قابل نفوذ بوده و سبب کاهش شدید قوه رویشی آنها می شود. میوه های گونه های مختلف رز معمولا از اواط شهریور تا مهرماه می رسند. در تکثیر جنسی هنگامی که رنگ این میوه ها سرخ شدند آنها را برداشت کرده و در یک ظرف ریخته و خرد می کنند. پس از غربال کردن دانه ها را خشک نموده و به منظور افزایش قوه رویشی انها را تحت تیمارهای مخصوصی قرار می دهند.
از جمله این تیمارها، خراش دهی مکانیکی، شیمیایی (توسط اسید سولفوریک غلیظ) و همچنین تیمار چینه سرمایی (نگهداری بذرها به مدت دو تا سه ماه دمای دو تا چهار درجه سانتی گراد) است که در افزایش قوه رویشی دانه ها بسیار موثر می باشد.
البته استفاده از اسید جیبرلیک یا ایندول استیک اسید نیز برای افزایش قوه رویشی بذرها مناسب است.
دانه های تیمار شده را اوائل پاییز در ردیف هایی به فاصله 20 سانتی متر و به عمق یک تا دو سانتی متر کشت می کنند. با آبیاری و وجین مرتب علف های هرز سطح خزانه بذرها اوائل بهار سال سبز می شوند. نشاء های حاصل را می توان اوائل پاییز همان سال یا پاییز سال بعد (با توجه به اندازه نشاء ها) به زمین اصلی منتقل کرد.
- قبلی
- بعدی >>