پسته (Pistacia)
پسته در ایران یک درخت بومی به شمار میرود. از این گونه در ایران نمونه های درختی و درختچه ای بسیاری وجود دارد. برای شناخت بیشتر این گونه، پسته خوراکی معرفی می شود.
پسته خوراکی (Pistacia vera)
پسته از اقلام مهم صادراتی کشور می باشد که از دیرباز در مناطق کویری ایران کاشته می شده است. این درخت دوپایه بوده و گلهای آنها حوالی اردیبهشت ماه ظاهر می شود. میوه پسته شفت و حجیم بوده و دارای یک هسته چوبی است. میوه شفت پسته از یک برونبر ( اپی کارپ ) چرمی و نازک تشکیل شده است که در ابتدای ظاهر شدن میوه سبز مایل به زرد است و با رسیدن میوه به رنگ قرمز یا زرد تیره در می آید. میان بر ( مزوکارپ ) میوه در ابتدا نرم است ولی با رسیدن میوه سخت و استخوانی شده و پوسته سخت پسته را تشکیل می دهد. این پوسته ناشکوفا بوده ولی در نمونه های پسته ایران، همزمان با رسیدن میوه شکوفا می شود. به طور کلی کاشت درختانی که پوسته سخت آنها ناشکوفا باقی می ماند، متداول نیست. پوسته درونی میوه ( آندوکارپ یا درون بر ) بسیار نازک بوده و به رنگ سبز با لکه های قرمز یا قهوه ای است. و بالاخره هسته میوه همان بخش خوراکی میوه است. آنچه ما از پسته می شناسیم، در واقع بخشهای میان بر، درون بر وهسته آن است. البته در پسته های سبز ( با پوسته ) بخش برون بر میوه نیز همراه آن است.
میوه درختان پسته روی شاخه های دو ساله به صورت خوشه تشکیل می شوند. بنابراین در هنگام چیدن میوه باید دقت کرد که این شاخه ها و سرشاخه ها لطمه نبینند.
درختان پسته با توجه به منطقه و نوع گونه در سنین 7-9 سالگی به باردهی می نشینند ولی با عمل پیوند در سن یک یا دو سالگی، سال میوه دهی را به سنین 4-5 سالگی کاهش می دهند.
برای جمع آوری بذر بهتر است بذرها از درختان با سنین 10-20 ساله انتخاب شوند. میوه ها را همراه پوسته آنها می چینند و سپس با مالش دادن توسط دست، پوسته ها را از میوه جدا می کنند. چنانچه این کار صورت نگیرد، پوسته پسته ها سریعا کپک زده و پسته را فاسد و خراب می کند. روش پیوند در مورد پسته برای تکثیر بسیار مورد توجه است، ولی از کاشت بذر آن نیز برای تولید پایه های مناسب پیوند استفاده می شود.
برای انبار کردن پسته، با توجه به مواد غذایی و روغنی فراوان این میوه که باعث شده است دوام حیاتی کمی داشته باشد، باید ملاحظات بسیاری رعایت شود.