سالآوری
سالآوری یا تناوب باردهی در حقیقت حساسیت درخت میوه به باردهی سنگین در یک سال (سالآور) است که باردهی سبک یا بدون باردهی را در سال بعد (سال نیاور) به همراه دارد. این پدیده به طور گستردهای در درختان خزاندار و همیشه سبز رخ میدهد. سال آوری ممکن است در یک ناحیه، یک قطعه از درختان، یک تک درخت و یا حتی بخشی از درخت یا در یک شاخه ایجاد شود. این حالت معمولاً با شرایط مساعد یا نامساعد شروع شده که منجر به محصول سنگین یا سبک به ترتیب میشود. این پدیده یکی از مشکلات اساسی در مرکبات سراسر جهان خصوصاً در نارنگیهای ماندرین است. برخی از مشکلات بازار فروش میوه به همین علت ایجاد میشود. درختان در سال آور تولید تعداد زیادی میوه کوچک میکنند و در سال نیاور تولید تعداد کمی میوه بزرگ، زمخت و غیر جذاب مینمایند. به همین دلیل مدیریت باغ هاي سال آور دشوار مي باشد.
رفتار تناوب باردهی در مرکبات به دلیل فقدان گلدهی در بهار به دنبال محصول دهی سنگین در سالآور است. تراکم گلآذینها (تعداد گلها) و عملکرد و همچنین شدت تناوب نسبت معکوسی با اندازه باردهی سالانه (تعداد میوه) دارد. محصول سنگین روی درخت در طول انگیزش گل و گاهی حتی در طول مرحله شکوفایی و آغازش میوهنشینی نیز امری طبیعی است. برداشت دیر در سالآور بیشترین کاهش در گلدهی را باعث میشود.
در سالآوری مرکبات، اثر میوه روی تراکم گل از طریق اثر باردهی آن روی تولید شاخه گلده در بهار هر سال است. اثرات میوه روی شاخه شامل کاهش درصد شاخهدهی و نوعی کاهش در تعداد شاخههای گلده است. شاخههای سالآور معمولاً تعداد کمتری گلآذین برگدار و بدون برگ دارند اما در مقابل درصد بالایی شاخه رویشی تولید میکنند. در بیشتر مطالعات، پیشنهاد شده است که میوه نوعی اثر بازدارندگی روی گلدهی در طول دوره انگیزش گل ایجاد میکند طوریکی با حذف میوه، نوعی کاهش در شاخههای رویشی و افزایش در شاخههای بارور در بهار ایجاد میشود. اثرات حذف میوه روی شاخه شامل افزایش تعداد جوانهها در هر شاخه، افزایش تعداد گلها، افزایش تعداد شاخههای زایا و کاهش در تعداد شاخههای رویشی است. برخی محققین پیشنهاد کردند که سالآوری بوسیله یک وضعیت عدم گلدهی بعد از یک باردهی سنگین تحریک میشود. میزان رشد رویشی تابستانه و پاییزه نیز روی گلدهی تاثیر دارد. همچنین روشن شده است که باردهی سنگین اثر بازدارندگی روی رشد رویشی شاخهها دارد.
از مهمترین ارقام حساس به سالآوری، به ترتیب پرتقال والنسیا و نارنگی امپریال است. میوههای مربوط به سال نیاور درخت کیفیت پایین داشته و رنگ میوهها از نارنجی به سبز مبدل شده و پدیده گرانولهای در آنها زیاد مشاهده میشود. در درختان کلمانتین که به طور طبیعی تناوب باردهی دارند عملکرد بین 120-100 کیلو و گاهی 50-20 کیلو در هر درخت نوسان دارد. هرچند که برخی از ارقام تامسون ناول در شرایط مساعد رشدی عملکردی برابر 400 کیلوگرم در هر درخت دارند. برداشت زود هنگام میوه در سالهای پرمحصول شدت سالآوری درخت را تقلیل میدهد. میوه نارنگیهای سالآور، در سال پرمحصول باید به قدر کافی تنک شوند تا از تولید اندازه میوه مناسب اطمینان حاصل شود. این عملیات به افزایش محصول در سال بعد نیز کمک مینماید.
حلقهبرداری
حلقهبرداری یک عمل باغبانی است که نقش مهمی در کیفیت و تاریخ بلوغ میوه دارد. این عمل امروزه به طور گستردهای در مرکبات، انگور و هلو و سایر درختان میوه بویژه جهت افزایش در گلدهی، میوهنشینی و اندازه میوه استفاده میشود. حلقهبرداری عبارت از برداشتن یک نوار پوستی از تنه و یا شاخههای بزرگ درختان میوه است که باعث انسداد حرکت رو به پایین مواد فتوسنتزی و متابولیکی درون آوندهای آبکش میشود. از فواید شناخته شده حلقهبرداری تجمع مواد شیره پرورده در بالای محل حلقه است. در قسمت پایین که ریشهها قرار دارند به تدریج از ذخایر خالی شده که گاهی این تهی شدن جدی و زیانآور میشود. میزان جیبرلین و سایتوکنین شاخهها همچنین با حلقهبرداری تغییر میکند.
عمل مانعیت انتقال مواد فتوسنتزی از منبع به مقصد در زیر حلقه تا زمانیکه زخم التیام بخشد ادامه دارد. بنابراین حلقهبرداری اثر غیر مستقیم روی کاهش اندازه مقصد و افزایش مقدار مواد فتوسنتزی قابل دسترس برای دیگر نقاط مریستمی فعال در نواحی بالای محل حلقه دارد. واکنش محصولدهی درختان به این عملیات بستگی به زمان، عرض و محل حلقهبرداری روی تنه، شاخهها در ارقام و کلیماهای مختلف دارد. در پژوهشی بعد از انجام حلقهبرداری، میزان مواد جامد محلول افزایش یافت لیکن قندها و مجموعه محتویات قندی کاهش یافت. در پژوهشی اثر زمان حلقهبرداری روی کربوهیدراتهای برگ، گلدهی، میوهدهی، سرعت رشد و کیفیت میوه بررسی شد. نتایج نشان داد که حلقهبرداری در تیر و شهریور ماه به طور چشمگیری میزان قند برگها را افزایش داد. در اوج محتوای نشاستهای (زمستان)، درختان حلقهبرداری شده در شهریور بیشترین مقدار نشاسته را داشتند. این عمل در اردیبهشت به طور معنیداری میزان باردهی و رنگ میوه را افزایش داد. تیمار تیر و شهریور اندازه میوه را افزایش داد لیکن حلقهبرداری دیروقت (آبان ماه) تاثیری روی اندازه میوه نداشت. میزان گلدهی و باردهی در یکسال رابطه نزدیکی با مقدار نشاسته در زمستان سال قبل دارد. از این جنبه حلقهبرداری شهریور ماه دارای حداکثر میزان گلدهی و باردهی و اردیبهشت ماه در کمترین مقدار قرار داشت.
- << قبلی
- بعدی