ملوکاکتوس MELOCACTUS
زادگاه این کاکتوس پهنه های هندوخاوری، گواتمالا، پرو مرکزی و شمال برزیل می باشد. نام ملوکاکتوس از (خربزه (Melon گرفته شده است که اشاره به شکل گیاه است و از کاکتوس های کروی شکلی است که با افزایش سن طویل و استوانه ای می گردند. دارای بدنهای به درازای 15 تا 100 سانتیمتر و قطر 10 تا 20 سانتیمتر به رنگ های خاکستری مایل به سبز و آبی مایل به سبز می باشد. همچنین دارای 9 تا 20 شیار بزرگ و یک کلاه انتهایی به نام سفالیوم (Cephalium) بوده که گاه بلندی آن از طول بدنه اصلی نیز بیشتر می شود. آرئولهای آنها تخم مرغی شکل که به فاصله 5/2 سانتیمتر از هم قرار دارند و هر آرئول شامل 8 تا 10 خار شعاعی به درازای 25/1 تا 5/7 سانتیمتر و 1 تا 9 خار مرکزی به درازای 2 تا9 سانتیمتر می باشد. رنگ خارها در طیف رنگی سفید زرد، سرخ و گاه قهوه ای است. پرورش و نگهداری این کاکتوس به سبب نیازهای ویژه خود، کمی دشوار می نماید. نیاز به خاک قوی، خلل و فرج (خاک زهکشی شده)، آب و دمای کافی (بهار تا اوایل پائیز) و روشنایی مناسب دارد. یادآور می شویم که در گلخانه ها و در کشورهایی که آب و هوای سرد با جریان مرطوب دارند. درجه دمایی آنها نباید از 10 درجه سانتیگراد پائین تر باشد و در دمای پائینتر از 10 درجه سانتیگراد تاب نیاورده و قادر به زندگی نیستند. در بیشتر گونه های ملوکاکتوس تا چندین سال نشانی از سفالیوم آشکار نیست ولی کم و بیش پس از گذشت 6 تا 8 سال از رشد، سفالیوم در بخش کانونی گیاه آغاز به رشد می کند.
در سال نخست سفالیوم کوچک بوده و تنها توده ای پرز مانند کوچکی می باشد، ولی پس از چندین سال بستگی به نوع ملوکاکتوس گاه به بلندی 5/1 متر نیز در طبیعت دیده شده است. سفالیوم ها در رنگ های متفاوت سفید؛ نارنجی، زرد دیده می شود با نمایان شدن سفالیوم سن بلوع گیاه نیز آغاز میگردد. گلهای زنگی شکل و ریز به ازای 25/1 تا 75/3 سانتیمتر در رنگهای پرتقالی و سرخ و ارغوانی روی سفالیوم کرکدار در فصل بهار تا پایان پائیز در سن 5 تا 7 سالگی پدیدار می شوند. میوه ها ماه ها و گاهی سال ها پس از ظهور سفالیوم ظاهر می شوند. پس از پایان دوران گلدهی یکی از پدیده های بسیار زیبای طبیعی پا می گیرد و در زمانی کوتاه، کپسول کوچکی دارای شماری بذر به گونه ای ناگهانی از میان توده سفالیوم بیرون می آید و چنانچه کار گردآوری انجام نشود بذرها در کنار ملوکاکتوس ها پراکنده می شوند. گفتنی است که در بسیاری از انواع کاکتوس ها مانند ملوکاکتوس و هاماتوکاکتوس بدون انجام گرده افشانی بذر تشکیل می گردد. ولی در صورت انجام گرده افشانی کپسول ها دارای شمار بیشتری از بذر خواهند شد.
ملوکاکتوس برای تولید سفالیوم به نور فراوان نیاز داشته و از آنجا که ملوکاکتوسها دارای سفالیوم، در ایران بسیار کمیاب و گران بها می باشند، بهتر است برای دستیابی و داشتن شمار بیشتری سفالیوم، آنها را به طور همزمان با هم نگهداری نموده تا در زمان تولید سفالیوم، نتیجه بهتر و خوبی از این کار بدست آید. پیوند زدن در گیاهان جوان ملوکاکتوس همواره با موفقیت همراه است.
M.alibicephalus, M.amienus, M.amstureus, M.bahiensis, M.communis, M,ernwstii, M,macrodiscus, M.matanzanus, M.melactoides, M.perivianus, M.ruestii, M.rubispinus, M.vioaceus.