طی سال های اخیر، مطالب متعددی در خصوص پرورش تمساح ارایه شده است که به نظر می رسد در اکثر موارد به جنبه های قانونی و مقررات ویژه این فعالیت که رعایت آن ها لازم و ضروری است توجه نشده است.
هر چند که پرورش تمساح در کشورهایی نظیر تایلند، یا برخی از کشورهای آمریکایی- آفریقایی فعالیت سودآور و اقتصادی است؛ اما این مهم به شدت تابعی از ویژگی های اقلیمی و شرایط آب و هوایی، فرهنگی- اجتماعی، امکانات پایه ای و فنون مرتبط با آن و صد البته شرایط بازار است.
نبود هر کدام از این عوامل و یا برخی از آن ها به راحتی می تواند مزارع پرورش تمساح را که نیازمند سرمایه های گزافی برای احداث هستند، به کام نابودی و ورشکستگی بکشاند. هر کدام از این عوامل در جای خود حایز اهمیت و قابل بحث و بررسی می باشد ولی به نظر می رسد که در گام نخست قوانین ناظر بر این فعالیت و نحوه انجام و اجرای آن باید مورد توجه و نقد قرار گیرد. قوانین و مقررات حاکم بر این فعالیت را با توجه به اطلاعات موجود در دسترس می توان به دو بخش ملی و بین المللی تقسیم بندی نمود.
در سطح ملی، قوانین موجود منتشر شده دال بر این هستند که متولی اصلی و برای ایجاد و یا راه اندازی مزرعه پرورش تمساح به عنوان یک حیوان وحشی سازمان حفاظت از محیط زیست می باشد. بر اساس قانون حفاظت و به سازی محیط مبادرت به هر گونه تکثیر و پرورش و نگهداری و خرید و فروش جانوران وحشی و اجزای آن مستلزم تحصیل پروانه یا اجازه از سازمان حفاظت از محیط زیست می باشد. علاوه بر آن براساس ماده هفت قانون شکار و صید، خرید و فروش، تکثیر و پرورش و ورود و صدور حیوانات وحشی و اجزاء آن ها که غیربومی ایران بوده و از خارج از کشور وارد می شود با کسب اجازه یا پروانه از سازمان مجاز است. بر این اساس اقدام به صدور و ورود حیوانات وحشی موضوع ماده هفت (موارد اخیر ذکر شده) مشمول مجازات نقدی و حبس می باشد.
همچنین براساس آیین نامه اجرای قانون شکار و صید، عرضه و نگهداری و حمل و صدور کلیه جانوران وحشی زنده و کشته و اجزاء آن ها بدون تحصیل پروانه از سازمان حفاظت از محیط زیست ممنوع است. براساس این موضوع پروانه تکثیر و پرورش جانوران وحشی و آبزیان با توجه به نکاتی نظیر محل تاسیس، رعایت نکات بهداشتی، عدم آلودگی و عدم تهدید گونه های بومی و زیستگاه های آن ها، توسط سازمان حفاظت از محیط زیست صادر می شود. ضمن اینکه در ماد ه ی دیگری از همین آیین نامه سازمان می تواند از صدور پروانه تکثیر و پرورش برای حیوانات وحشی و آبزیانی که موجب تضعیف نژاد یا ایجاد خطر برای جانوران وحشی کشور می شوند خودداری نماید.
در سطح بین المللی نیز هر گونه فعالیت و اقدام در جهت تکثیر و پرورش یا ورود و صدور جانوارن وحشی تحت کنترل و با رعایت مقررات کنوانسیون منع تجارت جهانی گونه های در معرض خطر انقراض گیاهی و جانوری (سایتیس) حیات وحش انجام می پذیرد. این کنوانسیون گونه ها را بر حسب میزان تهدید و نیازهای حفاظتی آن ها جهت کنترل تجارت در سه زمینه طبقه بندی نموده که تمامی گونه های فهرست شده و در این ضمایم برای ورود و خروج، چه به صورت زنده و یا کشته و یا اجزای آن ها مستلزم دریافت مجوز یا پروانه مربوطه از دبیرخانه های کنوانسیون مذکور در کشورهای مبدا و مقصد هستند. دراین راستا سازمان حفاظت از محیط زیست می تواند گونه هایی را که برخلاف مقررات کنوانسیون مذکور و بدون مجوز به کشور وارد شده ضبط و در صورت لزوم با هزینه ی واردکننده به کشور مبدا عودت دهد.
با توجه به اینکه تمامی گونه های تمساح نیز در ضمایم این کنوانسیون منظور شده اند، هر گونه اقدام برای ورود و خروج آن ها چه به صورت زنده و کشته و اجزاء نظیر پوست، بدون کسب و دریافت مجوزهای لازم از کشورهای وارد و صادرکننده خلاف مقررات بین المللی کنوانسیون بوده و به عنوان قاچاق تلقی می گردد.
لازم به ذکر است که دبیرخانه این کنوانسیون در ایران در سازمان حفاظت از محیط زیست و در بخش معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی مستقر است.
منبع: اخبار روستا